Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
– państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca

05 znak uproszczony kolor biale tloNIMIT 1536 x768 912x485

Zespół Wokalny Kluch Razumienia (St. Petersburg)

W dzisiejszych czasach można zaobserwować rosnące zainteresowanie staroruską sztuką śpiewu tak wśród uczonych, jak i praktyków - śpiewaków cerkiewnych oraz artystów.

Często jednak teoretycy zamknięci są w kręgu czysto teoretycznym i archeologicznym, natomiast praktycy ze swej strony nie posiadają odpowiedniej wiedzy na temat teorii i tradycji, która mogłaby pomóc w wykonawstwie. Poza tym sytuację komplikuje fakt, że pośród wykonawców nie ma zgody co do tego, jak dokładnie wykonywać muzykę staroruską i na jaką tradycję się orientować.

Badanie problemów rekonstrukcji staroruskich śpiewów, a w ślad za tym ogólnych tematów śpiewu cerkiewnego na zajęciach w Petersburskim Narodowym Konserwatorium w katedrze Staroruskiej Sztuki Śpiewu spowodowało konieczność założenia zespołu, który zająłby się praktyką wykonawczą, opartą o kompleksową podbudowę naukową. Tak oto, w 2004 roku wykładowca Natalya Mosyagina założyła zespół „Klucz Razumienia”, który postawił sobie za zadanie badanie i zwrócenie uwagi na staroruską sztukę śpiewu.

Nazwa i symbol zespołu zostały zaczerpnięte z muzyczno-teoretycznego podręcznika z 2. poł. XVII w., napisanego przez mnicha Tichona Makariewskiego zatytułowanego „Klucz poznania otwiera wrota Boskiego śpiewu”. Członków zespołu jednoczy dążenie do opanowania klucza do mądrego, świadomego śpiewu. Starają się w swoim artyzmie wypełniać słowa Psalmisty Dawida:

„Śpiewajcie Bogu naszemu, śpiewajcie; śpiewajcie Królowi naszemu śpiewajcie.
Bowiem Bóg jest Królem całej ziemi; śpiewajcie rozumnie”.

Zespół pracuje nad opanowaniem zachowanych do naszych czasów muzycznych tradycji, opierając się na praktyce wykonawczej staroobrzędowców. Starają się opanowywać sztukę intonacji umożliwiającej „zagłębianie się umysłu w słowa modlitwy”. Równie intensywnie pracują nad wykonawczą rekonstrukcją śpiewów zachowanych do naszych czasów jedynie w formie pisanej.

Pracując z muzycznymi rękopisami (XII-XVIII w.), milczącymi strażnikami dźwiękowych obrazów tradycyjnego ruskiego nabożeństwa, członkowie zespołu wybierają do wykonania melodie wcześniej niepublikowane (poczynając do 2. poł. XVII w.), zapisane dawnymi notacjami muzycznymi (neumatyczną, putno-diemiestwienną i kijowską).

W repertuarze zespołu znaleźć można melodie według tradycji: znamiennej (neumatycznej), znamiennej wielkiej, „putiewoj”, diemiestwiennej a także różne autorskie i monasterskie melodie, wczesne formy ruskiej polifonii (stroczne, diemiestwienne, neumatyczne). Oprócz gatunków liturgicznych zespół śpiewa także dawne pieśni paraliturgiczne.

Program koncertu:

1. „Błogosław Duszo moja Pana”, Ps. 103 z nabożeństwa wieczornego, polifonia neumatyczna
2. „Zwiastuje Gabriel”, hymn z nabożeństwa wieczornego święta Zwiastowania NMP, melodia melizmatyczna, ton 2
3. „Aniołowie Twoje wzniesienie się”, „Ciebie ponad wszelki umysł”, hymn ze św. liturgii na święto Wniebowstąpienia Pańskiego, „strocznoje” polifonia
4. „Ojcze nasz”, melodia neumatyczna, ton 6
5. „Dziewica rodzi dziś Tego, który jest ponad naturą”, Kondakion Bożego Narodzenia, polifonia neumatyczna
6. „Magowie perscy królowie”, hymn nabożeństwa wieczornego Bożego Narodzenia, polifoniczne (barokowe) opracowanie neumatycznej monodii
7. „Alleluja”, „strocznoje” polifonia
8. Wiersz duchowny „O piśmie”, monodia neumatyczna
9. „Niewinność, Panie, moje”. Psalm
10.  „Widząc łotr”, troparion nabożeństwa 9 Godziny Wielkiego Piątku, polifonia neumatyczna
11.  „Objawiłeś się dzisiaj”, Kondakion na święto Objawienia Pańskiego, polifonia neumatyczna
12.  Hymn „wychwalanie”, na święto Narodzenia NMP, polifonia neumatyczna
13.  „Przeminął cień prawa”, hymn-dogmatyk tonu 2, polifoniczne (barokowe) opracowanie neumatycznej monodii
14.  „Przypadnijmy dziś godnie do Bogarodzicy”, troparion kanonu błagalnego do Matki Bożej, autor: mnich Theostyrykt, melodia grecka
15.  „Zaiste godnym jest”, hymn do Matki Bożej, polifonia neumatyczna
16.  „Związany miłością Chrystusową”, kondakion do św. Sergiusza z Radoneża, opracowanie melodii greckiej
17.  „Dziś Chrystus rodzi się w Betlejem”, hymn-stycherion Bożego Narodzenia, polifoniczne (barokowe) opracowanie melodii neumatycznej
18.  „Pogodna światłości”, hymn z nabożeństwa wieczornego, polifonia neumatyczna
19.  „Starczy płaczu, uspokój się”, pieśń-kołysanka, słowa wg XVIII-wiecznego rękopisu, mel. N. Mosyagina
20.  „Polyeleos” (Ps. 134-135), „strocznaja” polifonia
21.  „Chwalcie Pana z niebios”, werset psalmu śpiewany na św. Liturgii podczas przyjmowania Ciała i Krwi Chrystusa, polifoniczne opracowanie melodii neumatycznej
22.  „Wielki Polyeleos Multański”- fragment, antologia psalmów 134 i 135 wg Irmologionu Supraskiego
23.  „Kratemat te-ri-rem”, melodia bizantyjska

13.05.2016 piątek
godzina 19:00
Cerkiew Prawosławna św. Mikołaja w Szczecinie
ul. Zygmunta Starego 1
bilety: 40/30 zł, w przedsprzedaży 30/20 zł

Wykonawcy:
Zespół Wokalny Kluch Razumienia (St. Petersburg)
Natalia Mosyagina – kierownictwo artystyczne

2008-2024 Fundacja Akademia Muzyki Dawnej
ontwerp en implementering: α CMa Σείριος